Burn-out: Wat is het en wat kun je doen?

Wat is een Burn-out?

Burn-out is het geestelijk en lichamelijk volledig uitgeput zijn bij een lange psychische overbelasting. Het komt meer en meer voor, ook onder jongeren. Momenteel hebben zo’n 1,2 miljoen Nederlanders last van burn-outklachten. Maar dit zijn de cijfers van de geregistreerde klachten. Daarnaast zullen er ook mensen zijn die niet werken maar om andere redenen een burn-out hebben en dit dus niet aan de bedrijfsarts melden.

Een burn-out is één van de meest voorkomende redenen dat men zich ziek meldt. Het wordt dan vaak omschreven als het langdurig onder grote druk staan en dat dan ineens het licht uit gaat. En dit is dan niet met rust en een nacht goed slapen te ondervangen. De redenen van de burn-out overstijgen de eenvoudige oplossing van even rustig aan doen. Het enige probate middel bij een burn-out is volledige rust. Dus hoe ga je om met een burn-out en hoe vind je jezelf weer? We bekijken de burn-out vanuit een holistisch oogpunt en wat je dan zoal kunt doen (of niet doen!).

Symptomen van een Burn-Out.

Het vervelende van een burn-out is dat je de aanloop er naartoe vaak niet goed in de gaten hebt. Je registreert de symptomen van een burn-out vaak niet als alarmsignalen en omdat het vaak veroorzaakt wordt door grote druk en hoge verwachtingen op werk of ander vlak, schakel je je gevoel sneller uit om maar door te kunnen gaan. Vaak herkennen mensen in je omgeving de signalen al wel gewoon omdat ze zien dat het minder tot niet goed met je gaat. Je krijgt dan vaak opmerkingen als ‘doe eens wat rustiger aan’ of ‘red je het allemaal wel?’. Omdat je dan al heel lang met een te hoog adrenalinegehalte in je lichaam rondloopt, leef je op reserves. Je staat letterlijk in de overlevingsmodus. Hierdoor kun je vaak ook niet helder denken en kritisch naar je situatie kijken.

De symptomen van een burn-out zijn heel divers en manifesteren zich zowel op geestelijk als op lichamelijk vlak:

Lichamelijk	Geestelijk
Extreme vermoeidheid	Piekeren
Nare dromen	Niet kunnen ontspannen/ altijd ‘iets’ moeten doen
Slaapproblemen	Opgejaagd gevoel
Hoofdpijn	Prikkelbaar
Onverklaarbare buikpijn	Somber
Darmklachten	Huilbuien
Huidklachten	Lusteloosheid
Duizeligheid	Slechte concentratie/ slecht geheugen
Hoge bloeddruk	Gebrek aan zelfvertrouwen
Ontregelde ademhaling/ hyperventilatie	Overal verantwoordelijk voor voelen

Wat doet een burn-out lichamelijk?

Het idee bestaat dat een burn-out vooral tussen de oren zit, maar dat is niet waar. Men is ook fysiek ziek in de letterlijke zin. Bij een burn-out is er sprake van een disbalans tussen het hoofd en het lichaam. Dit heeft te maken met het neurohormonale systeem dat in een passieve en actieve staat kan zijn. Dit zijn de sympaticus en de para-sympaticus. Deze twee zenuwbanen verbinden de hersenen met de organen en als deze zenuwbanen bijvoorbeeld door langdurige stress ontregeld zijn, heeft dat dus een directe impact op het lichaam. Met als gevolg lichamelijke ziekte. Er is dan zó lang roofbouw gepleegd op het lichaam dat herstel erg traag en moeizaam gaat.

Er zijn zelfs zenuwbeschadigingen gevonden door de chronische stress waar mensen last van hebben. Dit komt omdat door die chronische stress de hormonen insuline en cortisol constant te hoog aanwezig zijn en daardoor zenuwuiteinden kunnen beschadigen.

Burn-out en Slapen.

Vanwege die constante toevoer van cortisol is het ook erg moeilijk om te slapen omdat je altijd het gevoel hebt ‘aan’ te staan. En in feite is dat ook zo want cortisol zet ons aan tot actie en beweging. Als je dus continu aan staat, kun je maar heel moeilijk die knop omzetten om voldoende te ontspannen zodat je lekker gaat slapen. Daarom helpt het ook niet om te zeggen dat bij een burn-out je maar ‘gewoon lekker even een goeie nacht moet hebben’. Die goeie nachten zijn vaak gewoonweg onmogelijk.

Verschil Burn-out en Overspanning.

Er is een wezenlijk verschil tussen een burn-out en overspanning. En dat is dat je van een overspanning sneller opknapt. Als je de bron van de spannen opheft, knap je vaak binnen een half jaar wel weer op. Dat is dan een overspanning. Duurt het langer, dan ben je burn-out. Dat komt dan ook omdat er langdurig schade plaatsgevonden heeft die niet op te lossen is enkel door de bron van de spanning weg te nemen.

Herstel.

Herstellen van een burn-out kan dus best lang duren zoals je inmiddels wel zult begrijpen. Het vraagt om een diepgaande aanpak waarbij gekeken wordt naar zowel het geestelijke als het fysieke aspect. En zelfs dan kun je kwetsbaar blijven voor burn-out. Dit heeft ook deels te maken met persoonlijkheid. Hoog-sensitieve en perfectionistische mensen zijn vatbaarder voor een burn-out dan mensen die minder stressgevoelig zijn. Juist daarom is het belangrijk om op zoek te gaan naar de juiste balans tussen in- en ontspanning. Een therapeut kan je hierbij helpen om meer inzichten te krijgen in hoe jij reageert, wat je persoonlijkheid is en welke eisen je jezelf oplegt.

Daarnaast is het goed om ook te kijken naar andere factoren die herstel bij een burn-out kunnen bevorderen. Een mens is meer dan een enkel onderdeel en herstel vanuit een holistisch oogpunt omvat dus meerdere onderdelen, namelijk: rust - beweging - geestelijke hulp - voeding - suppletie - sociale steun. Ga na op welke vlakken je denkt het meeste winst te kunnen behalen en begin daar. Wellicht betekent dit voor jou dat je elke dag gaat wandelen. Of je kijkt kritisch naar je eetpatroon. Misschien kom je erachter met behulp van een therapeut dat je tekorten hebt die je moet aanvullen. Of wellicht is het al fijn om op regelmatige basis iemand te spreken, gewoon om even te ontladen. Wat het ook zij (het kan ook heel goed een combinatie zijn), als het jou helpt bij het herstel van een burn-out, dan is het de moeite waard om daar in te investeren.

Conclusie.

Als je te lang met een burn-out blijft rondlopen, kan dat hele vervelende gevolgen hebben voor je gezondheid. Wees hier alert op en zoek hulp en steun daar waar jij denkt dat je het meeste baat bij hebt. Neem de signalen die je lichaam afgeeft en de reacties uit je omgeving serieus en onderneem actie. Ook op werk hebben ze niets aan je als je uiteindelijk ziek thuis komt te zitten. Beter is het om het voor te zijn en even pas op de plaats te maken. Maar als je toch een burn-out hebt, weet dan dat er dingen zijn die je kunt doen en dat het begint met een zoektocht naar jouw juiste balans.